اصالت ضرورت رعایت تشریفات شکلی جهت تضمین اقامه حقوقی دعاوی

اصول

• اصل تقدم ساختار شکلی بر تحقق ماهوی دعوای مدنی[۱]
• اصل وحدت قالب تشریفاتی در نظام رسمی اقامه دعوا[۲]
• اصل غلبه عدالت قضایی بر صُوَر شکلی در شرایط استثنایی[۳] در نتیجه تجویز اشکال غیررسمی دادخواست در موارد فوریت رسیدگی‌های قضائی[۴]
• اصل امکان شناسایی اعتبار دادخواست شفاهی در نظام قانون‌گذاری[۵] در عین الزام به رفع نواقص شکلی دادخواست‌های غیررسمی[۶]
• اصل لزوم پرهیز از تسری مفاهیم اصطلاحی به نهادهای متمایز در قانون آیین دادرسی[۷]
• اصل اولویت پذیرش دادخواست مکتوب غیررسمی بر شفاهی به طریق اولی[۸]

چالش‌ها

• تناقض در اطلاق ماده ۵۱ با پذیرش دادخواست شفاهی[۹]
• حذف استثنائات قانون پیشین بدون جایگزین تفسیری[۱۰]

[۱]. دادخواست به‌عنوان رکن افتتاحی دادرسی، باید در چهارچوب شکلی دقیق، منسجم و از پیش تعیین‌شده تنظیم شود تا سازوکار دادرسی از حیث انتظام حقوقی و قابلیت سنجش و نظارت قضایی مخدوش نگردد.