اصالت عادی‌سازی سند با هدف بازیابی کامل سند با رفع ابهامات احتمالی

اصول

۱: اصل لزوم ارائه سند به شکل کامل، شفاف و بدون حذف یا ابهام برای قابل اتکا بودن[۱]

۲: اصل شناسایی ساختارهای ناقص مانند اضمار، تعلیق و تحویل به عنوان مقدمه‌ای برای اصلاح سند[۲]

۳: اصل لزوم عادی‌سازی سند با روش‌شناسی علمی و بر پایه روابط نقل و استادی ـ شاگردی[۳]

۴: اصل ارجاع ضمیر یا نام حذف‌شده در سند به کسی که رابطه نقل با راوی بعدی دارد[۴]

۵: اصل عادی‌سازی دقیق و کامل به عنوان شرط مقدم برای ارزیابی وثاقت و حجیت روایت[۵]

چالش‌ها

۱: تشخیص خطای مرجع ضمیر در مواردی که چند راوی در سند سابق امکان مرجع بودن دارند[۶]

۲: احتمال اشتباه در تشخیص وقوع تعلیق، به‌ ویژه در موارد تکرار نام‌های مشابه در سند قبلی[۷]

[۱]. سند ناقص، مجمل یا با عناصر مبهم (مانند ضمیر بی‌مرجع، نام‌های حذف‌شده، یا عبارات معلق) فاقد اعتبار روایی کامل است. وظیفه محقق درایه، بازسازی و تکمیل سند تا حدّ امکان است تا صحت آن قابل بررسی باشد.

[۲]. شناخت انواع اختلالات ساختاری سند مانند اضمار (ضمیر بدون مرجع روشن)، تعلیق (حذف بخشی از سند به ‌سبب ذکر آن در سند قبل) یا تحویل، گام نخست برای رسیدن به سند صحیح و کامل است. بدون این بازشناسی، سند مخدوش باقی می‌ماند.