اصالت معنا داشتن «سکوت» و یا «عدم اقدام» در حقوق و قضاء

در حقوق، تعیین اینکه «سکوت» یا «عدم اقدام» چه معنایی دارد، موضوعی پیچیده و چندوجهی است. گاهی سکوت نشانه رضایت، مخالفت یا بیتفاوتی است و باید آن را با توجه به زمینه تفسیر کرد.

مهم‌ترین اصول مرتبط با این حوزه عبارت‌اند از:

• اصل امکان دلالت سکوت یا عدم اقدام به موقع بر رضایت

• اصل نفی رضایت ضمنی در تصرفات مالی بدون اجازه

• اصل تفسیر سکوت به نفع شریک ضعیف‌تر

• اصل استناد به گذر زمان و عدم اعتراض در احراز رضایت در اموال مشاعی

در بسیاری از روابط حقوقی، سکوت ممکن است نشانه رضایت باشد، به‌خصوص اگر شخص فرصت اعتراض داشته اما استفاده نکرده باشد. اما در زمینه‌های مالی و مالکیتی، صرف سکوت را نباید دال بر رضایت دانست.

در روابط شراکتی نیز، عدم اعتراض طولانی‌مدت می‌تواند به معنای پذیرش عملی تصرفات تلقی شود؛ ولی در شرایطی که یکی از شرکا در موقعیت ضعیف‌تری باشد، باید سکوت را به نفع او تفسیر کرد.

اصالت معنا داشتن «سکوت» و یا «عدم اقدام» یک مبنای تحلیلی مهم در حقوق است. این اصول کمک می‌کنند تا قانون‌گذار و قاضی درک دقیق‌تری از نیت افراد در شرایط مبهم داشته باشند.

توجه به این اصول، ضامن رعایت عدالت در پرونده‌هایی است که گفتار مستقیم وجود ندارد و رفتارهای غیرکلامی معیار قضاوت واقع می‌شوند.